De katvanger, geldezel of 'money mule' in het strafrecht

De titel zegt het al: mijn eerste grote zaak als strafrechtadvocaat ging over een katvanger. In een zeer groot en langlopend onderzoek was ik één van de advocaten van een katvanger van witwassen.

Mijn cliënt was gebruikt als katvanger

In deze zaak – die inmiddels alweer enkele jaren geleden speelde – was mijn cliënt gebruikt als katvanger, althans daarvan werd hij verdacht. Cliënt betrof een jongen die naar Nederland was gekomen voor zijn studie, een jongen van begin 20 afkomstig uit Afrika. Hij volgde een HBO-studie fysiotherapie in Eindhoven volgens mij. Dat laatste is niet echt relevant, maar het verhaal van deze jongen heeft mij nooit echt losgelaten.

Cliënt had niet veel vrienden in Nederland en de jongens met wie hij omging kende hij van zijn studie én vanuit zijn geboorteland in Afrika. De jongens trokken veel met elkaar op en op enig moment werd cliënt door één van zijn vrienden gevraagd of deze ‘even’ gebruik mocht maken van zijn bankpas en daarbij behorende pincode. Zo gezegd, zo gedaan. Cliënt was afkomstig uit een land waar bankpassen en bijbehorende pincodes geen dagelijks gebruik zijn en van bankpasfraude of pinpasfraude had hij nog nooit gehoord. Sterker nog, in Nederland kreeg hij voor het eerst in zijn leven een bankpas.

Bankpasfraude of pinpasfraude

Enkele dagen na de pintransactie door de zogenaamde vrienden van mijn cliënt, is cliënt er achter gekomen dat  zijn bankpas was geblokkeerd. Cliënt heeft direct contact opgenomen met de bank en die vertelde hem dat zijn rekening was geblokkeerd omdat er dubieuze transacties hadden plaatsgevonden met een strafrechtelijk karakter.

Tot overmaat van ramp werd cliënt aangemerkt als verdachte van witwassen in een zeer grote zaak die uiteindelijk werd behandeld door de Rechtbank Middelburg. Cliënt werd verdacht van bankpasfraude en pinpasfraude waardoor andere mensen crimineel geld via zijn rekening konden witwassen. Cliënt was één van de vele verdachten in deze strafzaak en veel van deze verdachten betroffen jonge jongens die voor hun studie vanuit Afrika naar Nederland waren gekomen.

De wederdienst van de geldezel bij bankpasfraude of pinpasfraude

Omdat er na de dubieuze transacties wat geld was achtergebleven op de bankrekening van mijn cliënt werd al snel aangenomen dat er sprake was van een zogenaamde wederdienst, dat mijn cliënt kortgezegd geld zou hebben verdiend aan het ter beschikking stellen van zijn bankpas en de daarbij behorende pincode en dat er daarmee sprake was van bankpasfraude. Dit terwijl mijn cliënt gewoon een vriend uit zijn geboorteland heeft willen helpen.

De inhoudelijke behandeling van de strafzaak bij de Politierechter en later bij het Gerechtshof

Uiteindelijk is de zaak inhoudelijk behandeld door de Politierechter van de Rechtbank Middelburg en mijn cliënt werd helaas veroordeeld. Cliënt was het met deze veroordeling niet eens en heeft hoger beroep ingesteld tegen de uitspaak van de Politierechter. Cliënt meende zich niet schuldig te hebben gemaakt aan pinpasfraude.

De inhoudelijke behandeling van zijn strafzaak vond weer enkele jaren later plaats. Bij de inhoudelijke behandeling van zijn strafzaak in hoger beroep kon mijn cliënt niet aanwezig zijn en heb ik als zijn advocaat ter zitting het woord gevoerd. De reden dat ik als advocaat namens mijn cliënt het woord voerde was dat hij zijn HBO-diploma inmiddels had gehaald een dat hij in zijn geboorteland in Afrika een praktijk voor fysiotherapie was begonnen.

Het Gerechtshof heeft ondanks alles gemeend dat mijn cliënt toch schuldig had gemaakt aan bankpasfraude en pinpasfraude en dat hij was gebruikt als katvanger of geldezel inzake witwassen. Cliënt had beter op zijn bankpas moeten letten en hij had deze niet zomaar mogen afgeven aan vrienden van hem. Door het tijdsverloop en ook door de gewijzigde persoonlijke omstandigheden werd volstaan met een geheel voorwaardelijke werkstraf. Een strafzaak die gezien zijn aard en omvang een grote indruk op mij als advocaat heeft gemaakt en die ik nooit meer zal vergeten.